Dünya’nın dönüş hızındaki artış, 9 Temmuz 2025 tarihini kayıtlara geçen en kısa günlerden biri haline getirdi. Uluslararası Dünya Rotasyonu ve Referans Sistemleri Servisi (IERS) tarafından yayımlanan verilere göre, gezegen 9 Temmuz’da normalden 1.3 milisaniye daha kısa sürede döndü. Bu fark günlük yaşantıda fark edilemeyecek kadar küçük olsa da, hassas zaman ölçüm sistemleri ve uydu teknolojileri açısından önemli sonuçlar doğurabilecek nitelikte.
Dünya artık daha hızlı dönüyor
Bilim insanları, özellikle 2020’den bu yana belirginleşen bu hızlanma eğiliminin arkasında çeşitli jeofiziksel faktörlerin yattığını belirtiyor. En dikkat çeken etkenlerden biri, Ay’ın Dünya’ya olan konumundaki değişiklik.
Şu anda Ay, Dünya’nın ekvator düzleminden maksimum uzaklıkta bulunuyor. Bu durum, Ay’ın sebep olduğu gelgit etkisinin gezegen üzerindeki yavaşlatıcı etkisini azaltıyor ve Dünya’nın daha hızlı dönmesine yol açıyor.
Ay’ın bu tür etkileri, 18.6 yıllık döngülerle gerçekleşen “düğüm döngüsü” sürecine bağlı olarak şekilleniyor. Bu döngü sırasında Ay’ın ekvatora göre yaptığı açısal sapmalar – yani kuzey ve güney yönlü salınımlar – yalnızca gelgitleri değil, bazı araştırmalara göre küresel iklim desenlerini de etkileyebiliyor.
Örneğin 2006’daki büyük durağanlık döneminde Ay’ın bu hareketlerinin Pasifik Okyanusu üzerindeki sıcaklık dağılımlarında değişim yarattığı gözlemlenmişti. Şu an benzer bir durağanlık evresinin 2024–2026 arasında yeniden yaşanıyor olması, Dünya’nın dönme hızındaki artışla aynı zaman dilimine denk geliyor.
IERS verilerine göre bu durum geçici değil. 22 Temmuz’un 1.38 milisaniye, 5 Ağustos’un ise 1.5 milisaniye daha kısa sürmesi bekleniyor. Bu milisaniyelik farklar her ne kadar bireysel yaşamda fark edilmese de, GPS, uydu konumlandırma ve yüksek frekanslı ticaret sistemleri gibi atomik zaman doğruluğu gerektiren teknolojilerde kritik sapmalara yol açabiliyor.
Tüm bu gelişmeler, gezegenin uzun vadeli eğilimleriyle de çelişiyor. 1972’den itibaren Dünya’nın dönüşü yavaşladığı için zaman zaman saatlere “artık saniyeler” eklenmişti. Ancak 2016’dan bu yana böyle bir ekleme yapılmadı. Şimdi uzmanlar, tarihte ilk kez saatlerden saniye çıkarılması gerekebileceğini ve 2029 civarında “negatif artık saniye” uygulamasının gündeme gelebileceğini söylüyor.
